Vielh còr e dama rason
L’i avia un còp un Còr e ’na Rason. ’Quilhs dos bardifauds, qu’erian pus de prumiera jòunessa mai se’n fau, s’avenian pun piau e quitament se aguissian. Erian tot lo temps a se brejar es’esgrinhar ; quand Rason tirav’ a pomier Còr tirav’ a perier, e reciprocament. Veiquí que per un beu jorn Vielh Còr, que se planhava totjorn de s’enuiar e de ’ver freg força d’èsser confinat, aguet ’n’eidéia. Disset a Dama Rason :
- Fau que trobe per m’eschaurar
Un autre còr. Vòle aimar.
- Vòles aimar ? Mas t’as-tu vist ?
Tu ses tròp vielh ! Ses tot fruncit !
Creses que pòdes t’abrandar,
Dins n’autre còr te coconar ?
Veses ben que ses tot frenit
Tot rissonat, tot ranquenit !
Degun, segur, ne fara cas
De te, mon paubre saquetat !
- M’enuie ’qui. Sei cabonhat.
D’esser totjorn a l’acialat,
Batre au reir-lutz, m’amudir,
Ieu ’chabarai per ne’n morir.
Un darreir còp vòle aimar.
Aimar...
- Mas auvetz-me ’queu badareu
Que se pren per un jovenceu !
- Que ne’n coneissetz de l’amor
Vos que parlatz mas de dolor ?
Ne’n sei segur, Dama Rason,
Tant freja coma crebasons,
Siriatz pus plasenta benleu
Si aviatz montat au rideu !
E ceteri e ceterà, e clapetis e clapetà, e bri-bri-bri e gri-gri-grà, e patali e patalà...
Afen, entau coma entau, veiquí que per un beu jorn Vieilh Còr se raletet e prenguet lo fujir. Tantòst defòra comencet per s’estautinar puei se ’trapet d’espingar coma un lebraud. Se’n ’net per las pradelas, trauquet los boesc fuelhus. Se niurava de l’odor de las erbas, ’trapava lo vent a l’abraçat, s’esmiraudiava d’un parpalhòu o d’una flor. De vias chavas en prats boçuts, ’ribet un jorn au Pueg Gerjan. L’i trobet n’autre Còr, tot jòune, que l’i se vertoirava. Se saluderen, se fagueren los portaments, parleren dau temps que fasia, e, de fiau per blesta, lo jòune Còr desbotget l’eschaveu de sa jòuna vita. Demorava dins lo peitrau de ’na dròlla que volia saubre çò qu’eria l’Amor, saubre coma ’quò fai. E lo vielh Còr, qu’avia si talament aimat dins sa vita de còr, li contet l’Amor :
- Comença per un frissament,
Quitament un tremolament,
Puei te ’trapas de taconar,
E de tustar e de borrar,
Fas un còp la tifa-tafa,
N’autre còp la zifa-zafa...
Lo jòune Còr ne’n demoret bada-bec. Se calculet un moment e damandet au vielh Còr :
- Vielh Còr, vòles-tu m’aprener l’Amor ?
Li disset, lo vielh Còr, que, òc-es, li ’nava aprener çò qu’eria l’Amor. S’embraceren. N’auseu los beneisiguet. Lo vent los maridet. Quò fuguet la pus brava nòça que se poguessa eimaginar. N’esmiraudiament d’amor per las penas, per las brujas, per los grands faus, los botons d’aur e los
boissons, los aubrissons, las faugieras ! Ilhs s’aimeren golardament : ’famgalats, fòus, trafolits, sa-
cats, ilh s’aimeren coma perduts sens jamai tornar prener lor alen.
Tifa, zipa-tafa-japa,
Zafa-gipa
Tifa-gipa-zafa-japa-zipa-tafa
’Quò fuguet un grand brasier. Fagueren ren per l’eschantir. Lo laisseren brandar. Lo laisseren montar, s’enautar, esbarrir, los emportar loenh, en sus naut, sus la nible ; l’i demoreren, bracats e
pasibles.
Quand la pica dau jorn ’ribet, dau grand fuech demorava mas quauques tisons ; aurian pogut s’abrandar sens beucòp los bufetar mai si lo vielh Còr avia pus l’ardor de sa jòunessa. Mas lo jòune Còr avia culit pro de bosquets d’amor e li tainava los portar a sa dròlleta per li en far respirar lo perfum. S’enlertet sus ’na fuelha que lo n’emportet lai, luenh.
Vielh Còr demoret solet sus la landa. ’Suausat, tranquille, uros : avia aimat. Sabia que qu’eria lo darreir còp. Se’n tornet maison e l’i trobet Dama Rason que l’esperava :
- Zo t’avia dich ! Seis-tu content ?
Volias aimar, vieilh einnocent !
Te vei ’qui aura ben campat !
Erias pas pro carabossat ?
- Ieu sei benleu tot borsolat
Mas sei üros, me’n cache pas,
Un darreir còp d’aver aimat,
’Vant que ’trape mon trepas.
Dempuei ’queu temps Rason e Còr s’an pas jamai ’plantats de se brejar e pas jamai an pogut s’avenir. Que vòles far : lo Còr a ben son sens, segur... mas la Rason lo conneu pas !
E cric e crac, veiquí mon conte ’chabat.